Yemek Kültürü 9 | Ön Asya Mutfağında Yemek Çeşitleri 7

SEBZELER / MEYVALAR

Doğu bir çok ürünün ana vatanı.

Eski Yunanlılar ve Romalılar 1000 çeşidi aşkın bitkiyi tanımlamışlardı. İ.Ö. 5 yy. dan günümüze ulaşmış tıp ve bitki bilim yazıları vardır. 

Bizans döneminde ise yeşillik ve sebzeler bayağı besinler sayılırdı. Zengin ve soyluların sofralarında yeşillik ve sebzeye çok az rastlanırdı. Ancak bakliyat ve sebze yoksullarla keşişlerin ana besin kaynağı olduğu için tüketimi çoktu.

Sasaniler zamanında Çin’den getirilip İran iklimine alıştırılmış turunçgiller Ortaçağ’da yaygınlaşmıştı. 

Patatesin, dolmalık biberin, domatesin, yer fıstığının, ayçiçeğinin, kakaonun ve mısırın anavatanı Amerika kıtasıdır.

Çilek 18 yy’ da Şili’den Avrupa kıtasına gelmiştir.

Patlıcanla kavunu Hindistan’dan; portakalı, mandalinayı, şeftaliyi, ayvayı, ıspanağı, pirinci Hindistan ve Çin’den alıp Akdeniz’e tanıtan İranlılar’dır. Patlıcan, Avrupa kıtasına ilk kez İspanya yoluyla Araplar tarafından getirilmiştir. Musakka bir Orta Asya yemeğidir. Oradan İran’a ,oradan Araplara geçmiş ve yayılmıştır.

Karpuzun anavatanı Güney Afrika’dır.

Kavun Türkçe bir kelimedir, Uygurların yaşadığı Turfan bölgesi bugün de kavunlarıyla ünlüdür. 

Hıyar en erken 6. yy. da Çin’de görülmüştür.

Pancar Çin’e Araplar tarafından getirilmiştir.

Sarımsak, Orta Asya kökenli bir bitkidir.

Çin ve Hindistan pırasayı Türkler’den almıştır. Anadolu’da Rumca kökenli "pırasa” adı öne çıkmıştır. 

Biberin anayurdu Hindistan’dır. Pul bibere 11. yy. da ISSI -od (ateş gibi sıcak) denmesi bugün Güneydoğu Anadolu’daki ‘isot’ adının kökenidir.

Domates, Osmanlı’ya 19. yüzyılda gelmiş ve önce adına ‘frenk elması’ denmiştir, Avrupa’ya ilk gelişi ise 16. yy.dır.

Son dönem Osmanlı mutfağına yeşil yapraklı otların (horta) girişi Girit etkisi ile olmuştur.

Butan’da da kırmızı biberler bizde olduğu gibi damlarda kurutuluyor.

 

Jodpur Jaiselmer yolu üzerinde kurutulan kırmızı biberler