GAGAUZLAR

Moldova Cumhuriyeti’ne bağlı Gagauzya Özerk Cumhuriyeti’ne FEST ile gittim. 

Gagauzlar, Ortodoks Hıristiyan ve Türkçe konuşan bir halk.Nüfusu 160.000, baş şehri Komrat. Diğer iki büyük kenti ise Çadır-Lunga ile Vulkaneşti’dir.

Gagauz kelimesinin Gökoğuz’dan türediği düşünülüyor.

1994 yılında Moldova Parlamentosu, Gagauzya’nın özerklik statüsünü yasa ile tanıdı. Kiril alfabesi yerine 1996’dan beri Latin alfabesi kullanılıyor.

Komrat Katedrali, Komrat Müzesi’nden sonra 30 km. uzaklıktaki Beşalma’ya gidip 1965 yılında en ünlü edebiyatçıları Dimitri Karaçoban’ın kurduğu Ulusal Gagauz Tarih ve Etnografya Müzesi’ni gezdik.

Bu halk Osmanlı, Rus,Romen, Alman ve Sovyet yönetimi altında yaşamış.

Türkiye Cumhuriyeti ile ilişkileri oldukça iyi. Alt yapısının en zayıf noktası olan içme suyu temini ve sulama için Türkiye, bölgenin içme suyu ve sulama projesinin gerçekleştirilmesi için 35 milyon dolarlık kredi açmış, ama Moldova Parlamentosu kredinin ancak 15 milyon dolarlık kısmını onaylamış. Bu miktar ile Komrat içme suyu projesi tamamen, Çadır-Lunga projesi kısmen gerçekleşmiş. 

2007 yılında kurulan Komrat  Üniversitesi’ne TİKA ( Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı ) çok yardım etmiş, bir kültür merkezi niteliği taşıyan Atatürk Kütüphanesi’ni de kurarak bölgede bilimsel çalışma yapılabilmesine imkan sağlamış.TİKA ayrıca teknik destek vererek Gagauz radyosunu yenilemiş, TRT yayınları izlenebilir hale getirilmiş.

Bu yazıyı yazarken Ergun Çağatay’ın, yapımı için yıllarca emek verdiği, ama ortaya çıkan İngilizce ve Türkçe seçenekleriyle verdiği emeğe gerçekten değen Türkçe Konuşanlar’dan, FEST’in pek çok kaynaktan istifade ederek her gezisi için özenerek hazırladığı kitapçığından, Gözde Kılıç Yaşın’ın Cumhuriyet Strateji’de çıkan yazısından yararlandım.

Komrat Müzesi’den görüntüler

Komrat Müzesi’den görüntüler

  

Komrat Müzesi’den görüntüler

Komrat Müzesi’den görüntüler

Öğle yemeği için grubumuzu kapıda ikramlarla ve müzikle karşılıyorlar

Öğle yemeği için grubumuzu kapıda ikramlarla ve müzikle karşılıyorlar

Yemek sonrası folklor izliyoruz

Cenaze törenine rastladık. Vefat eden kişinin yakınları da mefta ile at arabasındalar. Arabanın önünde batraklarla yürüyenler ve arabayı arkasından izleyenler var.

Beşalma’daki Etnografya Müzesi

Beşalma’daki Etnografya Müzesi

Beşalma’daki Etnografya Müzesi